Feiten & cijfers over energie
Om beter inzicht te krijgen in de eigen energiestromen en CO₂-uitstoot, besloten de ministeries in 2021 om met de CO₂-Prestatieladder aan de slag te gaan. Dit is een CO₂-managementsysteem dat helpt om CO2-uitstoot te verminderen met gerichte acties. Ook monitoren we hiermee of we op de goede weg zijn richting een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2030. Informatie waar de ministeries op de CO2-prestatieladder staan, vind je hier.
Monitor 15% extra gasreductie winter 2022/2023
De Europese Commissie heeft het winterpakket “save gas for a safe winter” vastgesteld. Daarom zet de rijksoverheid deze winter alle mogelijkheden in om 15% gas te besparen in de Rijksbedrijfsvoering. De afgelopen vijf jaar heeft het Rijk in de periode augustus tot en met maart in totaal gemiddeld 74,5 miljoen m3 gas verbruikt. Het gaat deze winter dus om een beoogde gasreductie van circa 11,2 miljoen m3 binnen het Rijk. Het 2 graden lager instellen van de temperatuur levert naar verwachting in de kantoren een besparing van vijf tot tien procent op. Deze tabel toont de maandelijkse voortgang van de gewenste besparing.
Cumulatief verbruik
| Maand | 15% reductie doelstelling | Historisch verbruik (5 jaar gemiddelde) | Werkelijk verbruik |
|---|---|---|---|
| Augustus | 1707243 | 2008521 | 1365601 |
| September | 4406898 | 5184585 | 4463844 |
| Oktober | 9303286 | 10945042 | 8746351 |
| November | 18221118 | 21436610 | 16102870 |
| December | 29258205 | 34421417 | 27582961 |
| Januari | 42087548 | 49514762 | 38623201 |
| Februari | 53252540 | 62650047 | 48046699 |
| Maart | 63355682 | 74536096 |
Toelichting bij de grafiek
- • In bovenstaande grafiek is cumulatief aardgasverbruik t.o.v. 5-jarig historisch gemiddelde te zien. Het is van belang dat het daadwerkelijk verbruik onder de lijn van 15% reductie doelstelling blijft. In de grafiek is ook goed aan de helling van de grafiek te zien dat het gasverbruik in de eerste maanden beperkt is en vervolgens toeneemt in de opvolgende maanden.
- • Op basis van de aangeleverde gegevens van de vastgoedportefeuilles is in de periode van augustus 2022 t/m februari 2023 ruim 14 miljoen m³ minder gas verbruikt t.o.v. het historisch verbruik (5 jaar gemiddelde) in deze maanden. Dit komt overeen met een besparing van 23%.
- • De stadswarmte voor kantoren kent een besparing van 20.497 GJ t.o.v. 2021. Dit komt overeen met een besparing van 19%.
- • Februari was relatief iets warmer dan de afgelopen vijf jaar (8% minder graaddagen) maar met een reductie van 28% gas in deze maand blijken de genomen maatregelen effectief.
- • Ook cumulatief is de winter relatief zachter dan de afgelopen vijf jaar (6% minder graaddagen), maar ook daarmee is de reductie van 23% nog steeds een prestatie
- • De rapportage van deze maand heeft een voorbehoud omdat een aantal departementen per 2023 zijn overgestapt naar een nieuw meetbedrijf. Mogelijk leidt dit tot een bijstelling van de cijfers. Dit wordt dan meegenomen in de volgende rapportage.
- • Cumulatief gezien zijn de reductie cijfers positief en op koers om de reductiedoelsteling van 15% te behalen. Aangezien er geen grote wijzigingen in maatregelen zijn, is de verwachting dat ook maart voldoende reductie zal opleveren.
Uitgangspunten reductie
- • De reductie doelstelling is absoluut. Dit betekent dat er niet wordt gecorrigeerd voor een warme of koude periode.
- • Daarnaast corrigeert het Rijk ook niet voor groei of krimp binnen de portefeuilles.
- • Alleen de objecten, binnen het Rijksinkoopcontract met een slimme meter, die dus online is uit te lezen, zijn onderdeel van de scope. Dit betekent dat enkele panden, meestal kantoren (huur of DBFMO), waarbij de beheerder niet heeft gekozen om mee te doen aan het veelal goedkopere Rijksinkoopcontract, niet mee zijn genomen in de rapportage.
- • De cijfers geven het verbruik en reductie weer van aardgas. Voor de rijkskantoren wordt ook het verbruik en de reductie van stadswarmte gerapporteerd. Dit doen we omdat de meeste kantoren in Den Haag, Rotterdam en Maastricht stadswarmte ontvangen in plaats van gas, en anders een belangrijk deel van de portefeuille niet wordt meegenomen. Op dit moment is gekozen om de stadswarmte als aparte eenheid te rapporteren. Hiervoor zijn alleen referentiegegevens bekend van 2021, en dus niet een vijfjaarsgemiddelde vanaf 2017. Afhankelijk van de bron van de stadswarmte kan dit ook in aardgasreductie worden omgerekend.
- • De rapportage is opgebouwd uit verschillende aansluitingen maar wordt in eerste instantie gerapporteerd voor één totaal reductie percentage voor het gehele Rijk.
Energieverbruik rijkskantoren
De Rijksoverheid wil steeds minder fossiele brandstoffen gebruiken. In 2030 moet het energieverbruik van de rijkskantoren in vergelijking met 2008 met 50 procent zijn verminderd. In 2022 stellen we een uitgebreide routekaart op die deze ambitie concreet maakt. Daarbij houden we ook rekening met circulariteit, klimaatadaptatie en ruimte voor biodiversiteit bij onze gebouwen. In 2022 stellen we een tweede routekaart op die naast de invulling van de energieaanpak die centraal stond in de eerste routekaart, ook de ambities voor circulariteit, klimaatadaptatie en ruimte voor biodiversiteit bij onze gebouwen concreet maakt.
Energieverbruik rijkskantoren in terajoules
| Jaartal | Aardgasverbruik | Elektriciteitsverbruik |
|---|---|---|
| 2020 | 533 | 496 |
| 2021 | 612 | 565 |
Gasverbruik
Om succesvol met de energietransitie door te gaan, willen we onze panden verwarmen met een duurzaam alternatief voor aardgas. Omdat warmte een lokale energievorm is, is dit een uitdaging. Warmtepompen zijn voor sommige panden een oplossing. Maar we kunnen onze gebouwen ook aansluiten op regionale oplossingen, zoals stadswarmte op basis van geothermie. Bij nieuwbouw of grote renovatie sluiten we een kantoor voortaan af van het aardgasnet. In 2030 willen we 30 procent minder aardgas gebruiken dan in 2019. In 2021 daalde het aardgasverbruik van de rijksoverheid al van 1.571 naar 1.524 terajoules.
Aardgasverbruik in terajoules
| Jaar | Aardgasverbruik in terajoules |
|---|---|
| 2019 | 1642 |
| 2020 | 1571 |
| 2021 | 1524 |
| 2030 (doel) | 1100 |
Hernieuwbaar gas
Hernieuwbare gassen zijn een duurzame vervanging van aardgas. Onder hernieuwbaar gas vallen soorten gas die zijn opgewekt uit hernieuwbare bronnen, zoals gft, houtsnippers of mest. Het Rijk streeft ernaar dat in 2030 de helft van het gebruikte gas afkomstig is uit hernieuwbare bronnen. Vanaf 2023 koopt het Rijksvastgoedbedrijf een klein deel duurzaam gas in. In de jaren daarna gaat dit volume langzaam omhoog. Hiervoor moet de duurzame gasproductie wel toenemen.
Hernieuwbare elektriciteit
In het Klimaatakkoord heeft de Rijksoverheid zichzelf als doel gesteld om in 2030 alleen nog maar hernieuwbare elektriciteit te gebruiken. Hernieuwbare elektriciteit komt uit natuurlijke bronnen en wordt voortdurend aangevuld. Dat gebeurt met windturbines op zee en land en met zonnepanelen op daken en in zonneparken. Nu al koopt de Rijksoverheid honderd procent windenergie in, maar die komt nog voor de helft uit andere Europese landen. Uiteindelijk wil het Rijk alleen in Nederland opgewekte windenergie gebruiken.
Hernieuwbare elektriciteit
| Jaartal | Europese windenergie | Nederlandse windenergie |
|---|---|---|
| 2017 | 57% | 43% |
| 2018 | 43% | 57% |
| 2019 | 43% | 57% |
| 2020 | 40% | 60% |
| 2021 | 51% | 49% |
| 2030 (doel) | 0% | 100% |
Wist je dat:
- we uiterlijk in 2050 alle energie voor het Rijk willen opwekken op rijksgrond? In dit licht is in 2019 het testprogramma ‘Hernieuwbare energie op rijksgrond’ van start gegaan. Het Rijksvastgoedbedrijf, Rijkswaterstaat en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) werken daarin samen aan het opwekken van groene energie op Rijksgrond. Het programma loopt tot 2023 en heeft als doel om via tien verschillende pilotprojecten kennis en ervaring op te doen.
- de eerste lessen uit dit programma begin 2021 zijn samengevoegd in het document ’Leerervaringen 2020’? Onder andere de projectaanpak, financiën en samenwerking tussen verschillende overheden komen hierin aan bod.
- deze kennis en ervaringen gelijk zijn toegepast in de praktijk? Zo is bij een openbare inschrijving voor een zonnepark naast de A28 de gunningsprocedure gebruikt die in het pilotprogramma is ontwikkeld. Verder vormen de geleerde lessen de basis voor de bredere inzet van rijksgrond voor de energietransitie, via het programma ‘Opwek van Energie op Rijksvastgoed’ (OER). Dit rijksbrede programma heeft als doel om mogelijk geschikte locaties voor het opwekken van groene energie te onderzoeken en voor 2030 minimaal 40 hiervan waar te maken.
