Het rijksbrede programmateam Denk Doe Duurzaam helpt de transitie naar een duurzame bedrijfsvoering van het Rijk. We organiseren samenwerking, bieden inzicht in de voortgang, faciliteren doorbraken, inspireren en activeren via communicatie. Daardoor kunnen onze beleids- en uitvoeringspartners en (bestuurlijk) opdrachtgevers de duurzaamheidsdoelen beter, sneller en gemakkelijker halen en draagt de Rijksbedrijfsvoering voortaan standaard bij aan een socialere en duurzamere samenleving.
Het team van Denk Doe Duurzaam met van links naar rechts: Ivo Bonajo, Coen Schreiner, Birgül Özmen, Robin Hamers, Marije Geluk, Marjon Perlot, Monique Hooghiemstra, Duco de Vries, Joos Hellegers en Mandy de Visser.
Meer voor elkaar
Het programmateam werkt voor en met verschillende partners binnen de Rijksoverheid. De slogan is dan ook ‘meer voor elkaar’: we stimuleren de samenwerking zodat we meer voor elkaar kunnen betekenen binnen het Rijk. En zo boeken we meer resultaat, realiseren we meer impact, krijgen we meer voor elkaar. Belangrijke partners zijn onder meer de duurzaamheidscoördinatoren, ICBR-leden, categoriemanagers, uitvoeringsorganisaties, opdrachtgevers van inkooptrajecten en de beleidsdossierhouders. Waar het de samenwerking met beleid aangaat, gaat het zowel om het bedrijfsvoeringbeleid (de directies van BZK/DGDOO) als het landelijke sociale en duurzaamheidsbeleid (denk aan EZK, I&W, BZ, SZW e.d.). Het doel is dat voor iedereen binnen het Rijk (sociale) duurzaamheid een vanzelfsprekend onderdeel is van het dagelijks werk. Dan is de transitie geslaagd.
Waar is het programmateam Denk Doe Duurzaam ondergebracht?
Denk Doe Duurzaam is de vlag waaronder allerlei partners in en rond de rijksbedrijfsvoering samenwerken aan de duurzame opgave. Het programmateam Denk Doe Duurzaam is een van de spelers, een gelijkwaardig lid van die beweging dat haar steentje bijdraagt. Hoe precies, dat lees je hieronder.
Hoewel we organisatorisch zijn ondergebracht bij BZK/DGDOO, is onze scope rijksbreed en zijn we géén beleidsmakers of kaderstellers. Wel werken we met beleid samen, net zoals we samenwerken met andere partners in de bedrijfsvoering en het bestuur van het Rijk.
Iedereen kan het beeldmerk Denk Doe Duurzaam gebruiken, zodat we als Rijk op een herkenbare manier onze bedrijfsvoering verduurzamen. Het programmateam doet dat ook. Door elkaar vanuit Denk Doe Duurzaam te ontmoeten, kunnen rijksonderdelen elkaar ondersteunen en inspireren en ook extern laten zien dat we duurzaamheid als Rijk belangrijk vinden. En dat de duurzame acties van de ministeries niet los van elkaar staan, maar onderling verbonden zijn.
Programmalijnen
De ICBR (de Interdepartementale Commissie Bedrijfsvoering Rijk) stelde in december 2021 het programmaplan voor de komende jaren vast, dat nu door het programmateam wordt opgepakt. Programmamanager is Ivo Bonajo. Elke lijn heeft een trekker in het programmateam.
Als de duurzaamheidsdoelen van het Rijk gehaald worden, is dat een succes van de departementen gezamenlijk. Departementen hebben allen inmiddels hun doelen, strategie en acties in hun eigen Bestuursraden vastgesteld in Duurzaamheidsplannen. De komende tijd gaat hun aandacht vooral uit naar het verder oppakken van de implementatie en sturing via hun reguliere Planning- en Controlcyclus. Bij het volgen van de voortgang kunnen ze daarvoor ook het dashboard Duurzaamheid gebruiken.
Programmateam Denk Doe Duurzaam ondersteunt daarbij, door:
een dashboard duurzaamheid beschikbaar te stellen (zie programmalijn 3).
de gezamenlijke voortgang inzichtelijk te maken, te stimuleren en te agenderen in de ICBR en het SGO (overleg van secretarissen-generaal), zodat zij kunnen zien wat al goed vordert en wat niet. En zij gezamenlijk maatregelen kunnen nemen in het geval dat resultaten achterblijven bij de rijksbrede duurzaamheidsdoelen.
een roadmap te maken voor het Rijk, zodat iedereen die bij de verduurzaming van de rijksbedrijfsvoering betrokken is weet welke mijlpalen, scenario’s en maatregelen gerealiseerd moeten worden.
het netwerk van DC’s (duurzaamheidscoördinatoren) van de kerndepartementen te faciliteren. In dat overleg, maar ook daarbuiten, organiseert en ondersteunt het team de uitwisseling van praktijkvoorbeelden, geleerde lessen en ervaringen.
managementteams en managers te begeleiden bij het doorleven van hun voorbeeldrol en hen te stimuleren bijdragen te leveren aan de doelstellingen. Hun rol als stimulerende opdrachtgever van duurzame incentives in inkooptrajecten is daarbij een belangrijke troef.
opdracht te geven tot een nader onderzoek/analyse naar de footprint van de Rijksinkoop.
een voorstel opstellen voor een nadere definitie van het begrip ‘klimaatneutraal’ en welk aandeel compensatie daarbinnen acceptabel is enonder welke voorwaarden.
De transitie naar een blijvend duurzame bedrijfsvoering slaagt niet zonder intensieve communicatie en netwerkontwikkeling, vindt ook de ICBR. Velen willen dat (sociale) duurzaamheid bij hun organisaties in het dna terecht komt en het een vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijks werk is. Het programmateam biedt op duurzamer gedrag gerichte communicatie aan, waarmee bedrijfsvoeringspartners worden geholpen om de eigen organisaties te inspireren en te activeren. De ‘vlag’ Denk Doe Duurzaam, moet de gezamenlijkheid onderstrepen en via de middelenmix bieden we praktische ondersteuning bij het uitdragen van de duurzame boodschap. Ook het delen van successen, kennis en geleerde lessen wordt ondersteund.
Het programmateam Denk Doe Duurzaam:
communiceert over onder andere ontwikkelingen, praktijkverhalen, leerpunten en urgentie via de site, de nieuwsbrief en LinkedIn, in samenspraak met departementen en andere betrokkenen. Iedereen kan items aandragen via de mail, we hebben de beschikking over een redactiebureau voor artikelen, films en andere producties.
organiseert de redactieraad, waarin productie en andere communicatie-acties worden afgestemd en voorbereid. In deze raad wordt vertegenwoordiging van alle departementen uitgenodigd. Het programmateam optimaliseert met de raad de effectiviteit van de communicatie.
biedt anderen die over duurzaamheid willen communiceren, online of offline, een toolkit Denk Doe Duurzaam. Daarmee besparen zij kosten en tijd, hoeven zij niet zelf ‘het wiel uit te vinden’ en is er een gezamenlijke ‘vlag’ en boodschap rijksbreed. Er komt ook Engelstalig materiaal.
ondersteunt ambassadeurs van (sociale) duurzaamheid met communicatiemiddelen.
deelt kennis over gedragsgerichte communicatie en stimuleert partners en bestuurders om duurzaamheid in de eigen communicatieboodschap een prominente plek te geven.
geeft opdracht aan PIANOo voor het organiseren van roadshows voor inkooporganisaties en voor opdrachtgevers. IUC’s die meer willen leren over duurzaamheid of dit beter willen inbedden in hun dagelijks werk, kunnen zich melden via de mail. Hetzelfde geldt voor departementen die opdrachtgevers willen informeren, betrekken en activeren. PIANOo maakt met hen samen een passend programma.
organiseert rond de drie grote bijeenkomsten per jaar, ondersteunt anderen die hier het initiatief voor nemen of participeert in grote bijeenkomsten. Doel is te inspireren, signaleren en waar nodig te agenderen.
De ADR constateerde in 2021 dat duurzaamheidskennis nog niet bij iedereen op goed niveau is. Kennis van duurzaamheid is nodig om echte impact te realiseren. Bestuurders, managers en andere opdrachtgevers op de departementen, moeten ergens terecht kunnen met hun vragen. Bijvoorbeeld bij MVI-kennisambassadeurs in hun inkoopcentrum. Goede tools en praktische instrumenten maken dit een stuk makkelijker. Zoals het dashboard duurzaamheid, ambitieweb/ambitiesessies en de MVI-criteria, die in deze programmalijn worden onderhouden en gepromoot, samen met onder andere PIANOo als vertrouwd en kundig kennisplatform.
Programmateam Denk Doe Duurzaam:
zorgt dat er een Dashboard duurzaamheid komt, waarmee per departement en rijksbreed de voortgang van de duurzaamheidsdoelen kan worden gevolgd.
ontwikkelt een Maatregelenmatrix, waarmee inzicht ontstaat in mogelijke maatregelen en hun duurzaamheidseffecten. Waarmee kan maximale impact worden bereikt?
geeft opdracht aan PIANOo voor de ontwikkeling van een digitale versie van het ambitieweb, en voor het trainen van trainers voor het ambitieweb.
geeft opdracht aan RWS voor het beheer van de MVI-criteriatool.
zorgt dat duurzaamheid een standaardonderdeel is in de RIO, maar ook in de andere bedrijfsvoeringsopleidingen van de Rafeb zoals de Rijkstrainee-opleidingen.
De praktijk is waar het gebeurt en de impact daadwerkelijk wordt bereikt. Deze lijn focust op de high-impact projecten en aandachtsgebieden, en op de grote uitvoeringsorganisaties, omdat die in potentie een drijvende kracht zijn voor de realisatie van de diverse doelen. Verbinding van kennis en oplossend vermogen rond een vraagstuk of aandachtgebied, is het doel. Het faciliteren van het netwerk van coördinatoren van de uitvoeringsorganisaties vallen onder deze programmalijn. Daarnaast gaat het om het helpen initiëren van concrete projecten met impact, zoals de logistieke hub en het bewaken van voortgang van andere high-impact projecten. Waar stagnatie plaatsvindt, faciliteert het programmateam doorbraken.
Het team levert op:
inrichten en onderhouden van een lerend netwerk van duurzaamheidscollega’s van uitvoeringsorganisaties.
opdracht geven voor Community’s of Practice CO2-prestatieladder en Financieren/bekostigen verduurzamingsopgave.
aanjagen en faciliteren van de start van circa 15 pilotprojecten, gericht op innovatie en verduurzaming. Of het programmateam dit kan aanbieden, is afhankelijk van het beschikbaar komen van een innovatiebudget.
het inrichten van een workspace duurzaamheid. Dit wordt gedaan in partnerschap met project ‘Ruimte voor Opgaveteams’ en in samenspraak met de DC’s.
