Feiten & Cijfers over Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI)

Het Rijk wil altijd duurzaam, sociaal en innovatief inkopen. Via inkoop kunnen we oplossingen bieden die goed zijn voor mens, milieu en economie in Nederland en in de wereld. Daarom zijn er doelen vastgesteld om de rijksinkoop te verduurzamen.

We vatten hier de belangrijkste feiten en cijfers uit de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk 2022 (JBR) voor je samen. Wil je ook de rest lezen? Je vindt alle feiten en cijfers in hoofdstuk 2 van de JBR.

Duurzame gunningscriteria

De Rijksoverheid wil geen niet-duurzame producten gebruiken en wil niet duurzame diensten uitsluiten. Ook wil het leveranciers met een gunningsvoordeel aanmoedigen zo duurzaam mogelijk te leveren. Daarom moeten er maatschappelijk verantwoorde inkoopcriteria worden gebruikt bij alle aanbestedingen in 45 relevante productgroepen (zie www.mvicriteria.nl). Bij 50 procent van deze aanbestedingen moeten eisen of gunningscriteria worden toegepast op ‘significant’ of ‘ambitieus’ niveau. En loopt een aanbesteding via het categoriemanagement, dan wordt de gunning naast prijs en kwaliteit ook minimaal voor 50 procent op maatschappelijke impact gebaseerd. 

Er zijn gegevens bekend van 601 aanbestedingen in 2022 die binnen de rijksinkoop zijn gegund. Bij 57% daarvan zijn duurzaamheidseisen of -criteria (of een combinatie daarvan) toegepast. Dat is een afname ten opzichte van 2021, waar dit nog 62% was. 

Internationale Sociale Voorwaarden

De Rijksoverheid wil dat risico’s voor mens en milieu in internationale ketens worden aangepakt. Daarom past het Rijk Internationale Sociale Voorwaarden (ISV) toe. ISV gaat over het voorkomen en aanpakken van misstanden op het gebied van arbeidsomstandigheden, mensenrechten en milieu in de toeleverings¬keten. Het toepassen van Internationale Sociale Voorwaarden bij aanbestedingen boven de Europese aanbestedingsdrempels in acht risicovolle categorieën is verplicht. Op 13 juni 2022 is de Uitvoeringsagenda ISV aan de Tweede Kamer aangeboden. 

In 2022 is ISV in 89 aanbestedingen (percelen) toegepast, in 74 daarvan als contractvoorwaarde. Dit is 12 procent van het totaal aantal gegunde aanbestedingen, een groei ten opzichte van vorig jaar. In 2021 was dit nog 8,6 procent. In acht aanbestedingen is daarnaast aangegeven dat ISV is toegepast als gunningscriterium. In 2021 was dit zes keer. 

Social return

Het is de taak van de overheid om mensen te helpen die niet op eigen kracht aan het werk kunnen. Door perspectief te bieden op werk en inkomen, kunnen deze mensen volwaardig meedoen aan onze samenleving. Binnen het Rijk maken we dit onder meer mogelijk via social return. Social Return moet worden ingezet bij alle passende aanbestedingen van werken en diensten van tenminste 250.000 euro (exclusief btw) en een looptijd van ten minste zes maanden. De Rijksoverheid hanteert binnen haar inkoopbeleid 2 toepassingsvormen van social return. De klassieke toepassing en per 1 januari 2018 Social Return 2.0. Binnen social return 2.0 is er meer ruimte voor maatwerk, waardoor meer sociale impact mogelijk is.

Van de 251 aanbestedingen (percelen) waarbij het social return-kader van toepassing is, is bij 63,7 procent social return ook daadwerkelijk uitgevraagd. Ook hier is dus groei te zien. In 2021 was dit in 50,7 procent van de aanbestedingen het geval.