Black Friday: hét moment om te consuminderen
Het is vandaag Black Friday. Van origine een Amerikaans feest als afsluiting van Thanksgiving, maar tegenwoordig een dag die in het teken staat van aanbiedingen. Dit leidt vanzelfsprekend tot een golf van consumptie. Terwijl de afgelopen jaren juist zo duidelijk is geworden dat we niet méér, maar mínder moeten verbruiken.
Weiger de nieuwe aankoop
Ook de Rijksoverheid consumindert. Het Rijk werkt aan duurzame doelen zoals een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2030, 50% minder primair grondstoffengebruik realiseren in 2030 en volledig circulair zijn in 2050. Afgelopen november vond de Circulaire Beurs plaats, een beurs gefocust op de R-ladder. Dit model bevat verschillende strategieën die je kunnen helpen om circulair in te kopen of zelfs helemaal niet meer in te kopen. De hoogste stappen op de R-ladder zijn dan ook: refuse en rethink. Deze strategie gaat over het weigeren van producten of materialen die je niet echt nodig hebt. Je wilt bijvoorbeeld eigenlijk de nieuwste laptop kopen, maar doet dit niet. Je weigert en gebruikt je oude laptop gewoon iets langer. Bij de inkoop van ICT zijn repareerbaarheid en levensduurverlening daarom belangrijke uitgangspunten.
Eerder deze maand spraken we Ineke van Deursen, inmiddels met pensioen maar daarvoor strategisch adviseur bedrijfsvoering en duurzaamheid bij Dienst Justitiële Inrichtingen: “Bij het Rijk kan refuse ook verder gaan. Door bijvoorbeeld een aanbesteding te weigeren waarin een leverancier goede producten levert, maar niet genoeg doet aan duurzaamheid. Stap bijvoorbeeld van de traditionele leverancier af en ga voor een kleinere, regionale leverancier die wel veel doet aan duurzaamheid. De leverancier zit dan ook dichter bij de klant, wat minder vervoersbewegingen oplevert en daardoor zorgt voor minder uitstoot.”
De tweede strategie van de R-ladder is reduce, verminderen. Om in 2050 helemaal circulair te kunnen zijn is er volgens Olga van Diermen, docent aan de Haagse Hogeschool, maar één oplossing: Reduce. “De actualiteit van vandaag, met de energiecrisis en de stijgende energiekosten, doet ons beseffen dat verminderen de enige optie is om grip te krijgen op ons grondstoffenverbruik. En dat doet soms pijn. Dus verminderen moet echt hand in hand gaan met heroverwegingen (rethink). De overheid heeft binnen deze transitie een belangrijke rol; niet alleen door voorbeeldgedrag te laten zien, maar ook als aanjager van een circulaire samenleving.”
Reparatie en hergebruik van kantoormeubilair
Als je je spullen repareert hoef je ook niet nieuw in te kopen. Succesvolle voorbeelden van hergebruik door reparatie en onderhoud van een kapot product komen van facilitair dienstverlener FMHaaglanden en de inkoopcategorie Werkplekomgeving.
In 2017 kwam de Rijksoverheid al met een aanbesteding voor kantoormeubilair die was gebaseerd op een circulaire visie. Het Rijk wilde meubilair zo lang mogelijk gebruiken en zoveel mogelijk bestaand meubilair uitwisselen binnen het Rijk. Dit was een omslag na jaren van automatisch nieuw inkopen.
“Als Rijk stellen we ons sinds 2017 drie vragen voordat we nieuw meubilair aanschaffen”, vertelt Tamara van Vastenhoven (categoriemanager Werkplekomgeving), “Kunnen we het bestaande meubel nog repareren of onderhouden? Zo niet, is er dan elders binnen het Rijk nog een meubel te vinden ter vervanging, bijvoorbeeld via de Rijksmarktplaats? En als we dan toch iets willen inkopen, kunnen we dan kijken of we ons bestaande meubilair kunnen refurbishen?” Twee jaar geleden is er nog een stap toegevoegd voordat de nieuwe aankopen in zicht komen: ook meubilair dat al een leven gehad heeft buiten het Rijk, bijvoorbeeld van bedrijven, wordt zo mogelijk ingezet. “Als nieuw dan tóch nodig blijkt, moet het nieuwe meubilair aan circulaire eisen voldoen. Het moet bijvoorbeeld gemakkelijk demontabel zijn”, legt Tamara uit.
In het najaar van 2019 verving FMHaaglanden zo’n 1.600 bureaustoelen. De stoelen waren sterk verouderd, maar het frame bleek nog goed. De stoelen werden naar een werkplaats gebracht voor een opknapbeurt, om daarna op een andere locatie weer naar volle tevredenheid te worden gebruikt. “Het doel van FMH is om het bestaande meubilair zo lang mogelijk te (her)gebruiken”, legt Henk Jaap Buikema uit, makelaar roerende goederen bij FMH. “We willen zo min mogelijk nieuwe meubels inkopen. Dat is beter voor het milieu: met de inzet van een refurbished bureau of bureaustoel bespaar je 90 procent CO2 ten opzichte van een nieuw meubelstuk.”
Hiernaast lopen er nog vele andere trajecten om de inkoop binnen de Rijksoverheid te verduurzamen. Zo is de inkoopcategorie ICT Werkplekomgeving Rijk inmiddels Europese koploper met hun duurzame inkoopstrategie redt FMHaaglanden eten en drinken uit de afvalbak door vergaderlunches via het Pauzeplein aan te bieden.
Meer lezen over de verschillende treden van de R-ladder die helpen bij het consuminderen? Lees meer artikelen naar aanleiding van de Circulaire Beurs.
