Innovatie bereik je alleen door aan de slag te gaan
Het evenement Duurzaam Doen! Duurzaam Rijk in actie staat voor de deur. Op 4 oktober krijgen deelnemers tijdens de workshop Innovatieve Duurzaamheid van Frans Deeleman en Iwan van der Wijk handvatten om duurzaam aan de slag te gaan. De workshop is gebaseerd op de ervaringen van Frans en Iwan. Zij werken momenteel onder meer aan de verduurzaming van het gebouw van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). Wat Frans en Iwan in de praktijk geleerd hebben: “Als rijksambtenaar kun je echt verschil maken, maar dan moet je wel dingen doen.” Waarom ‘doen’ zo belangrijk is en hoe je dat het beste aanpakt, behandelen ze in de workshop en bespreken ze met ons. Ben jij bij de workshop?
Frans is programmadirecteur bij het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) en verantwoordelijk voor het uitvoeren van programma EnergieRijk Den Haag. Dit programma heeft twee doelen: overheidsgebouwen in Den Haag verduurzamen zodat ze in 2040 klimaatneutraal zijn. Het tweede doel is onderweg leren hoe dit moet en tegelijkertijd een voorbeeld zijn voor anderen en opgedane kennis delen. Iwan is projectmanager bij het RVB en houdt zich bezig met de uitvoering van de verduurzamingsplannen voor het gebouw van EZK. Die verduurzaming lukt doordat ze zelf initiatief nemen. Dat is precies wat Frans en Iwan via de workshop willen overbrengen, want zoals Frans enkele keren herhaalt: “Als er niets gebeurt, gebeurt er niets.”
Uit de praktijk gegrepen
De insteek van de workshop om een assertieve houding te ontwikkelen, komt voort uit de praktijk. Zo liep Iwan tijdens het zoeken naar de juiste zonnepanelen tegen uitdagingen aan. “Er werd gezegd: ‘We willen innovatieve zonnepanelen.’ Maar wat zijn dat dan? Daarvoor moesten we onderzoek doen. We hebben gekeken naar verschillende types zoals circulaire zonnepanelen en thermische zonnepanelen. Uiteindelijk gingen we voor thermische zonnepanelen omdat die niet alleen elektriciteit opwekken, maar ook warm water kunnen leveren. Met deze panelen belast je daarom ook niet meer de stadsverwarming. Als deze 600 á 700 panelen van 1,4 bij 1,8 meter er liggen, bespaart dat 2200 GJ aan energie. Die energie kan dan gebruikt worden voor zo’n 50 tot 60 woningen. Later met een onderhoudsronde kunnen we de panelen ook nog upgraden naar circulaire panelen.”
“Als je weet en vertelt hoe groot de impact van een verduurzaming is, gaan mensen luisteren.”
Om de thermische zonnepanelen voor elkaar te krijgen moest Iwan wel met een krachtig plan op de proppen komen: “In principe wilde men er niet te veel tijd aan kwijt zijn, het moest direct, snel en makkelijk. Die thermische zonnepanelen vonden ze eerst klinken als veel gedoe. Maar als je het doet, moet je het wel goed doen. Daarom kwam ik met heldere argumenten. Deze panelen wekken bijvoorbeeld meer dan drie keer zoveel energie op. Als je weet en vertelt hoe groot de impact van een verduurzaming is, gaan mensen luisteren. Actie leidt eigenlijk altijd tot een reactie.” En als mensen luisteren kan dat een sneeuwbaleffect opleveren volgens Frans: “Als mensen zien dat iets goed werkt, willen ze dat zelf ook. Datzelfde doen wij met de workshop, we hopen collega’s te inspireren door te laten zien hoe we dingen bereikt hebben.”
Iedereen kan iets betekenen
Heb je als rijksambtenaar een idee om het Rijk te verduurzamen? Ga daar mee aan de slag en stap op mensen af. Frans benadrukt: “Het gaat om persoonlijk leiderschap en om netwerken. Afwachten levert niets op. Weet je niet hoe je jouw idee tot een concreet plan moet omzetten? Vraag het dan bijvoorbeeld aan een collega of een familielid. Investeer daarom altijd in de ontwikkeling van een relevant netwerk. Ook omdat verduurzamen overal kan. Alle onderwerpen op het gebied van bedrijfsvoering kunnen duurzamer, dat laten we zien tijdens de workshop. Ga aan de slag met jouw specialisatie en interesse. Verandering begint namelijk bij jezelf.”
“Een ‘nee’ blijft niet altijd een ‘nee’.”
Wanneer je een goed idee hebt uitgewerkt, is het tijd om het tot uitvoering te brengen. Daarover zegt Frans: “Zoek naar de juiste persoon om het voor te leggen. En laat je daarna niet zomaar afwimpelen. Soms loop je tegen iemand aan die jouw plan niet als prioriteit ziet. Vraag dan wanneer deze persoon het wel wil oppakken. Een ‘nee’ blijft niet altijd een ‘nee’. Kom met de juiste argumenten zodat iemand alsnog de urgentie ervan inziet. Meerdere wegen leiden naar Rome. Wees niet bang om soms fouten te maken, dat gebeurt. Niet elk gesprek gaat goed, maar daar kan je weer van leren. Als de verandering makkelijk was, had iemand het al lang gedaan. Je hebt soms gewoon tijd nodig.”
Samenwerken begint bij jezelf
Hoewel het gaat om doen, benadrukken Iwan en Frans allebei dat denken ook van groot belang blijft. Het een kan niet zonder het ander. Dat geldt ook voor samenwerken, dat is noodzakelijk. Frans werkt vanuit een helicopterview en Iwan zit specifieker op gebouw- en projectniveau. Met elkaar brengen ze zo meerdere afdelingen op de juiste weg naar de verduurzaming. Daarvoor ligt geen kant-en-klaar stappenplan. Frans geeft aan: “Dit leer je niet tijdens je opleiding, maar vooral door te proberen en te leren. Wees creatief, speel het spel. Dat betekent dat je soms strategisch moet zijn in wie je benadert en hoe je dat doet. Zorg dat je ‘bondjes’ smeed waarmee je jouw doelen kan bereiken.”
En durf dingen te vragen, ook wanneer je in een kwetsbaardere positie zit. Iwan vertelt dat hij tijdens zijn meest recente sollicitatie vroeg om zo’n zes tot acht uur per week waarin hij zich in kon zetten voor EnergieRijk Den Haag. “Het kost capaciteit, maar ze zagen het belang van dat werk, want we moeten allemaal verduurzamen. Hoewel er nog weinig zichtbaar was van hoe dat hun eveneens zou gaan helpen, hadden ze vertrouwen in mijn keuze om me in te zetten voor EnergieRijk Den Haag en wilden ze graag met mij in zee. Dus kreeg ik een ‘ja’ als antwoord.” Frans voegt hieraan toe: “De manager die jou interviewde kon niet weten dat je dit wilde en zou er zelf dus nooit over beginnen. Dit is precies zo’n voorbeeld dat laat zien: verandering begint bij jezelf!”
Op 4 oktober organiseert Denk Doe Duurzaam het event ‘Duurzaam Doen! Duurzaam Rijk in actie’. Deze bijeenkomst is uitsluitend voor rijksambtenaren en focust zich op de vier duurzame bedrijfsvoeringsdoelen.