Earth Overshoot Day: een wake-up call voor circulariteit

Earth Overshoot Day markeert het moment in het jaar waarop de mensheid alle natuurlijke hulpbronnen heeft verbruikt die de aarde in één jaar kan produceren. Na Dutch Overshoot Day, dat op 12 april viel, valt dit jaar Earth Overshoot Day op 2 augustus. Dit betekent dat we wereldwijd in iets meer dan zeven maanden de voorraad jaarlijks vernieuwbare grondstoffen uitgeput hebben. Het is een wake-up call die ons eraan herinnert dat onze huidige consumptie- en productiepatronen moeten veranderen.

Een aardbol met daarin weergeven op welk moment Overshoot Day valt in verschillende landen
Bron: data.footprintnetwork.org

Om Earth Overshoot Day terug te dringen en een duurzamere toekomst te creëren, zijn gezamenlijke inspanningen nodig van burgers, bedrijven en ook van overheden, zoals het Rijk. Deel van het klimaatprobleem is de wereldwijde aanhoudende groei van het verbruik van grondstoffen. De Rijksoverheid erkent de noodzaak om de ontwikkeling naar een circulaire economie te versnellen en  heeft daarvoor onder meer het Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie opgezet. Ook in haar eigen organisatie is verduurzaming van de bedrijfsvoering een speerpunt.

Een circulaire Rijksoverheid

Het Rijk streeft naar een halvering van het primaire grondstoffenverbruik in 2030 en een volledig circulaire economie in 2050. Die opdracht volgt onder meer uit de ambities in het Klimaatakkoord en het Regeerakkoord. De ambities voor Nederland die daarin staan, staan ook in Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019-2030. Subdoelen zijn onder meer: 50% minder primaire grondstoffen gebruiken, circulaire kantoren, circulaire infrastructuur en tien circulaire inkoopcategorieën.

Neem bijvoorbeeld de categorie Bedrijfskleding. De Rijksoverheid koopt een grote hoeveelheid bedrijfskleding in. Alleen al bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) gaat het om zo’n 10.000 mensen die allemaal meerdere sets kleding krijgen. Binnen de hele Rijksoverheid zijn dit zo’n 100.000 ‘kledingdragers’.

(Een man:)

Minimaal vijftig procent zetten wij in op duurzaamheid, circulariteit,
internationale sociale voorwaarden of social return.

(Het logo van Denk Doe Duurzaam. Meer voor elkaar.)

KOERT JAN EEFTING: Het Categorieplan Bedrijfskleding,
dit mooie plan dat ik hier in m'n handen heb, dat geeft onze koers weer.
Onze koers om te verduurzamen, om bij te dragen aan de duurzaamheidsdoelstellingen
van de Rijksoverheid.
Ook wat we internationaal met elkaar hebben afgesproken.
Vanuit Defensie, in dit geval, waar wij ondergebracht zijn,
brengen wij de behoeftes aan bedrijfskleding van de complete Rijksoverheid bijeen
en die zetten wij in contracten weg in de markt.
Maximaal vijftig procent aan prijs besteden wij aan
en minimaal vijftig procent zetten we in op duurzaamheid, circulariteit,
internationale sociale voorwaarden of social return.
Ja, een heel ambitieus plan.
En om die ambities kracht bij te zetten, om de vaart erin te houden,
maken wij dankbaar gebruik van kennisinstituten, hogescholen,
maar vooral ook van onze leveranciers.
Gedurende de contractperiode jagen wij hen aan
om met ons innovaties op te zetten, te doorlopen
en uiteindelijk kunnen zij daar dan extra optiejaren
binnen het contract mee verdienen.

(Hij stapt in z'n auto.)

JOHAN BLOM: Wij zijn leverancier voor diverse artikelen.
Onder andere produceren we voor het ministerie van Defensie
en we produceren voor de nationale politie,
de polo's voor de marechaussee, polo's voor de DBBO.
Het overhemdencontract, het uniformencontract hebben we.
Je kon punten verdienen als je het van organisch katoen maakt,
polyester van gerecycled. Het naaigaren waar het hele jasje mee in elkaar gezet is,
is ook van honderd procent gerecycled.
DAISY VAN GRONINGEN: Wij zijn productspecialisten,
en met name op duurzaam textiel en duurzame kleding.
Kleding die mensen die bij het Rijk werken, dragen,
bijvoorbeeld Rijkswaterstaat, de Belastingdienst,
mensen die in het gevangeniswezen werken.
ALETTA WESTRA: De textielketen is nogal berucht
om de slechte arbeidsomstandigheden,
dus wij voeren ook met onze leveranciers een 'due diligence' uit,
moeilijk woord voor 'gepaste zorgvuldigheid',
om de keten inzichtelijk te krijgen
en dan kijken we samen welke verbeteringen we kunnen toepassen.
Om de internationale voorwaarden echt te checken,
nemen we ook echt een vlucht naar Bulgarije, naar China, Litouwen
en dan kloppen we op de deur, of we gaan achterom, en dan kijken we:
loopt daar een kind? Is er voldoende ruimte dat de mensen daar kunnen eten?
Medische zorg, een goede beloning voor het werk, de ruimte voor scholing,
al die dingen worden daar behandeld en dat vinden we belangrijk.
Social return is ook een belangrijk onderdeel van onze aanbestedingen.
Bijvoorbeeld de sociale werkplaats waar de kleding wordt gesorteerd,
zo'n negentig mensen werken daar fulltime aan deze retourstroom.
Daarmee bereiken we heel wat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
BLOM: Wij willen gewoon dat alles inzichtelijk is.
Wij weten bijvoorbeeld exact waar dit embleempje gemaakt is.
We weten exact waar de katoen vandaan komt.
Het is allemaal te herleiden, dat moet gewoon de toekomst zijn.
Al onze goederen komen voor recycling in aanmerking
en uiteindelijk wordt het in stukken geknipt
om het te shredderen en andere garens van te maken.

(Aletta)

WESTRA: We zoeken samenwerking met onze leveranciers,
maar ook met onderzoeksinstituten, zoals Saxion.
THERESIA GREVINGA: Wij doen verschillende projecten met Defensie
waar we kijken naar bedrijfskleding, om die zo duurzaam mogelijk te maken.
Wat wij hier nu hebben gedaan, is het testen van verschillende materialen,
deze samenvoegen, dus een deel gerecyclede vezels
en een deel, zoals wij dat dan noemen, virgin vezels,
vezels die gelijk bijvoorbeeld van een katoenplant afkomen,
en die samenstellen, daar nieuwe garens van maken
en ook kijken, als we daar doek van gemaakt hebben,
dat dan wederom helemaal weer vervezelen
en kijken wat we erin hebben gestopt, of dat achteraf ook nog steeds zo te zien is.
Het is voor de categorie Bedrijfskleding van belang als zij tenders uitschrijven,
dat ze dus bepaalde eisen kunnen stellen en die ook kunnen controleren.
Wij lopen tegen problemen aan in onze aanbestedingen.
Daar zijn wij niet de enigen in, daar lopen meer partijen tegenaan.
Daarom willen wij dus ons onderzoek ook zo breed mogelijk delen,
ook zorgen dat de hele markt daar beter van kan worden.
VAN GRONINGEN: De studenten zijn de mensen van de toekomst.
Alles wat zij nu ontdekken, uitvinden, innovaties die ontwikkeld worden,
daar gaan zij straks mee aan de slag.
Mocht de kleding die je draagt voor je werk, versleten zijn of kapot zijn,
zorg ook weer dat je het retour brengt naar je werkgever,
dan komt het de retourstroom in en krijgt het een nieuwe bestemming.
Doe langer met je kleding, wees zorgvuldig met je kleding.
Buy less, choose well, make it last.

(Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijksoverheid. Het beeld wordt blauw met wit. Beeldtekst: Samen werken aan een duurzame en sociale Rijksoverheid. www.denkdoeduurzaam.nl. Het logo van Denk Doe Duurzaam. Meer voor elkaar. Eronder staat: Een productie van de Rijksoverheid.)

LEVENDIGE MUZIEK DIE WEGEBT

“Onze eerste doelstelling is om aanbestedingen minder op prijs te gunnen”, vertelt categoriemanager Koert Jan Eefting. “Bij ons maakt prijs maximaal vijftig procent uit van de gunningsmethodiek. De overige vijftig procent zetten wij in op kwaliteit, duurzaamheid, circulariteit, internationale sociale voorwaarden, social return en andere aspecten. Wij jagen leveranciers aan om samen met ons innovaties op te zetten en te doorlopen. Daar kunnen zij extra optiejaren binnen het contract mee verdienen. Doelstelling twee richt zich op het stimuleren van onderzoek, om meer te bewegen naar een circulaire textielketen.”

De Earth Overshoot Days van de afgelopen jaren

Bron: data.footprintnetwork.org

Ecologische handafdruk

Door duurzaam, sociaal en innovatief in te kopen, draagt het Rijk bij aan een beter klimaat en aan een circulaire economie. Hierdoor worden producten op het gebied van ICT, eten en drinken, kantoorinrichting en vervoer steeds duurzamer. Het gesprek tussen rijksambtenaren over de veranderingen die ervoor nodig zijn, is in volle gang. Zoals over de uitstoot van apparaten en ICT, of de vega(n) opties tijdens de lunch.  Hergebruik wordt zo de norm.