Walk our Talk: de duurzaamheidsmissie van Buitenlandse Zaken
De aandacht die we hebben voor duurzaamheid in ons beleid, doorvertalen naar onze bedrijfsvoering: ‘walk our talk’. Dat is de kern van het duurzaamheidsprogramma Mission Sustainable van het ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ). Met concrete acties wil BZ bijdragen aan de duurzaamheidsdoelstellingen waar ze andere overheden, bedrijven en organisaties toe aanzet. Duurzaamheidscoördinator Take Padding en strategisch adviseur Sarah Rose vertellen over de speerpunten van dit programma en wat er al is bereikt.
“Bij BZ liepen er verschillende projecten op het gebied van duurzaamheid naast elkaar”, vertelt Take. “Er is veel enthousiasme voor het onderwerp, maar er was geen duidelijke strategie. In 2021 hebben we met een brede groep collega’s een duurzaamheidsstrategie bepaald en laten vaststellen in de Bestuursraad.” Mission Sustainable voert inmiddels plannen uit op het gebied van huisvesting, inkoop, mobiliteit, internationale BZ-posten, communicatie, monitoring en sturing. In mei, op Verantwoordingsdag, doet het team verslag van de activiteiten van het afgelopen jaar.
Klimaatneutraal en circulair
Die strategie richt zich op drie speerpunten. “Allereerst streven we naar een klimaatneutraal BZ in 2030”, legt Take uit. “We beginnen met onze bedrijfsvoering; maar in de loop van dit jaar gaan we starten met een onderzoek naar hoe we ook onze beleidsuitvoering kunnen verduurzamen.
Waar BZ de grootste invloed kan hebben, is onderzocht. Take: “Onze grootste kans ligt in het wereldwijde energieverbruik in het vastgoed van BZ.” De verhalen van de ambassade in Tel Aviv en die in Indonesië laten zien dat de ambassades hard werken aan de verduurzaming hiervan, maar ook dat het voor sommige locaties een uitdaging is. “Verder spelen duurzaam reizen een grote rol bij de verduurzaming van BZ”, vult Take aan. “Dat is zó verbonden aan ons werk. We zijn eind vorig jaar een projectgroep Duurzaam Reizen gestart, bestaande uit een brede afspiegeling van BZ-collega’s vanuit ambassades, beleid en bedrijfsvoering. Met die projectgroep gaan we duurzaamheid en vliegen binnen BZ analyseren en kijken hoe we toch significante stappen vooruit kunnen zetten. We onderzoeken bijvoorbeeld op basis van data waar we de meeste impact kunnen maken. Hoe het internationale bedrijfsleven omgaat met de verduurzaming van vliegen wordt ook onderzocht.”
Voor de tweede doelstelling werkt BZ aan het stimuleren van circulaire economie, waarin grondstoffen en materialen worden hergebruikt in plaats van weggegooid. “De grootste impact op dit gebied maakt BZ via de buitenlandse posten, zoals ambassades en consulaten. Om de impact te vergroten is er voor iedere post een aanpak op maat nodig: in Midden-Afrika werkt verduurzaming anders dan in bepaalde delen van Azië. Daarom is BZ gestart met twaalf pilots op het gebied van hergebruik van grondstoffen en materialen, in sectoren waar we verwachten echt een verschil te kunnen maken.” De lessen uit deze pilots vormen in 2024 de basis voor een aanpak richting een volledige circulaire economie in 2050.
Sociale ketenverantwoordelijkheid: mensenrechten en fatsoenlijke arbeidsomstandigheden
De derde doelstelling draait om sociale ketenverantwoordelijkheid: het minimaliseren van risico's op schendingen van mensenrechten en het zorgen voor goede arbeidsomstandigheden. “Dit risico speelt bijvoorbeeld bij materialen voor huisvestingsprojecten, maar ook bij het zorgen voor een goed salaris voor mensen die indirect voor BZ werken via contracten voor facilitaire dienstverlening, zoals schoonmakers en beveiligers in het buitenland”, licht Sarah toe.
Sarah: “Voor sociale ketenverantwoordelijkheid hebben we gekeken naar de activiteiten die we als organisatie uitvoeren binnen de bedrijfsvoering. Waar hebben we invloed op en kunnen we verantwoordelijkheid nemen? We hebben hier een onderzoek naar laten uitvoeren en hieruit blijkt dat we via leveranciers invloed kunnen uitoefenen op de arbeidsomstandigheden. BZ streeft ernaar dat ook iedereen die via een leverancier voor het ministerie werkt, minimaal een leefbaar loon, fatsoenlijke werktijden en veilige arbeidsomstandigheden heeft en posten werken hier actief aan. De verhalen van de ambassade in Jordanië en die in Costa Rica zijn hier mooie voorbeelden van."
Doel drie geldt niet alleen voor deze korte keten van facilitaire dienstverlening, die relatief dichtbij onze organisatie ligt, ook risico’s in de toeleveringsketen waar je niet direct invloed op hebt worden aangepakt. “De nieuwbouw van de ambassade in Ankara zit nu in de ontwerpfase”, vertelt Sarah. “Naast de werkomstandigheden van de bouwers, kijken we ook naar de gebruikte materialen. In dit geval wordt de hele gevel van natuursteen. Prachtig, maar in de keten van natuursteen is er risico op misstanden als kinderarbeid en dwangarbeid. We willen daarom samenwerken met leveranciers die veilige werkomstandigheden en het voorkomen van kinder- en dwangarbeid goed geborgd hebben en we houden er als opdrachtgever rekening mee dat we met realistische planningen en budgetten werken.”
Vanuit verschillende hoeken van de organisatie werken we samen aan de verbetering van de sociale keten. “Onze aanpak voor sociale ketenverantwoordelijkheid kijkt breed naar de activiteiten waar BZ invloed op heeft en waar BZ verantwoordelijkheid voor is. Afhankelijk van het risico kan een oplossing zitten in specifiek personeelsbeleid, of door bepaalde inkoopinstrumenten toe te passen. Bijvoorbeeld het Rijksbeleidskader voor Internationale Sociale Voorwaarden (ISV). Wat doet BZ, wat vinden wij belangrijk en welke impact kunnen we echt maken?” vult Sarah aan.
Interne duurzaamheidscompetitie slaat aan
‘Walk our Talk’ is de ondertitel van Mission Sustainable en dat is niet voor niets vindt Take. Om collega’s te inspireren en enthousiasmeren is er een ware competitie gestart binnen BZ: de ‘Walk our Talk Awards’. Dat zijn twee prijzen: één voor de best practice binnen BZ, dus het mooiste voorbeeld op het gebied van verduurzaming in de bedrijfsvoering. De andere is een leiderschapsprijs, voor een collega of een team met het inspirerendste leiderschap als het gaat om duurzaamheid.” Sarah: “Collega’s vinden het een leuk moment om onze duurzame collega's in het zonnetje te zetten. Het is ook inspirerend om te zien welke diversiteit aan nominaties er binnenkomen. Van grote projecten tot aan een team dat een managementondersteuner nomineert omdat zij het groene geweten van de afdeling is. Tijdens de Ambassadeursconferentie hebben we de twee prijzen uitgereikt. Winnaars waren de ambassade in Doha, het green team Italië."
Walk our talk voor de hele Rijksoverheid
Take: “We hebben gemerkt dat een onderzoek naar je impact als organisatie, collega’s in beweging brengt. Daarom publiceren wij in mei een verslag over de duurzame bedrijfsvoering binnen BZ. En wat ook effectief blijkt, is om op het moment dat je een strategie hebt, die op het allerhoogste niveau te laten vaststellen in je organisatie en halfjaarlijks te evalueren. Zo krijgt het onderwerp een belangrijke plek in de organisatie. Onze aanpak is gericht op het primair proces van BZ. Dat is een van de sleutels tot succes. Ik denk dat het interessant is voor andere departementen om ook te kijken of er in hun primaire proces nog meer haakjes zijn voor verduurzaming. Een ‘Walk our Talk’ gedachte die rijksbreed gevoeld wordt, lijkt me belangrijk en noodzakelijk.”